Cuba.. van heel dichtbij

Cuba…van heel dichtbij

Na een tussenstop in Lima, waar de temperatuur al omhoog ging en de mannen speelser werden, kwam ik aan in Havana. Daar stond Luis mij op te wachten. Omdat ik er uitzag als een soort bergbeklimster zag hij mij niet gelijk, maar na even knipperen, kwam er een grote glimlach tevoorschijn :)

In een typische ouderwetse auto (maar wel een beetje opgepimpt), zijn we naar het huis van Luis gebracht. Daar stonden zijn opa&oma en moeder mij op te wachten. Vijf jaar geleden ben ik hier eerder geweest en gelukkig zijn ze nog allemaal gezond en was het heel fijn om elkaar weer te zien! Op het vliegveld van Lima had ik van mijn laatste Peruaanse geld zoetigheid gekocht voor oma. En dat werd gelijk gretig opgegeten met een glimlach zo blij als een kindje. Het Cubaanse leven komt dan heel dichtbij. De opa&oma van Luis verdienen samen een pensioen van 375 Cubaanse pesos. Dat is omgerekend ongeveer 15 CUC. CUC is de andere muntsoort waarmee in Cuba betaald wordt en staat ongeveer gelijk aan de dollar. Er zijn winkels & gelegenheden waar met de Cubaanse peso betaald kan worden en winkels & gelegenheden waar met de CUC betaald kan worden. Veelal is in CUC, wat het voor de Cubaanse mensen heel moeilijk maakt om aan de dagelijkse benodigdheden te komen. Een bodylotion van 2 CUC is al 1/8 van het salaris. Ze krijgen wel een bonnenboekje, waarmee ze bijvoorbeeld olie, broodjes, rijst en bonen krijgen, maar dit is erg weinig. En bijvoorbeeld bij de restaurants waarmee je in Cubaanse pesos kan betalen, staan de mensen lange tijd in de rij. Het is erg druk, omdat het dan één van de weinige plekken is, waar ze het zich kunnen veroorloven.
Uit eten gaan de meeste mensen dus niet vaak, maar de lekkerste bonen worden gewoon thuis gemaakt :) Voor mij werd er gelijk een bord heerlijke frijoles klaargemaakt. Daar had ik erg naar uitgekeken.
Na het eten hebben we wat vrienden gedag gezegd en zijn we naar het oude centrum van Havana gegaan om kaartjes te reserveren voor een concert op Valentijnsdag. Valentijnsdag is een hele happening in Cuba. De mensen vieren het uitgebreid. Iedereen feliciteert elkaar en gaan wat leuks doen. Niet alleen stelletjes, maar ook familie en vrienden.
Het concert was voor mij een grote verrassing, omdat het van een Cubaanse zanger was, waar ik fan van ben en zelfs de liedjes van kan mee zingen door het zo vaak te hebben geluisterd :)
Daarna zijn we op zoek gegaan naar een pinautomaat om geld op te nemen. In Cuba kan je alleen met een creditcard betalen. Wat wij niet wisten is dat je bij de geldautomaten alleen met Visa kan opnemen. Doordat ik mastercard heb moest ik elke keer naar een hotel, die een speciaal loket heeft, en daar kon ik dan op vertoon van mijn paspoort geld opnemen. In Cuba werkt het allemaal anders.
De eerste dagen heb ik rustig aan gedaan. Bijkomen van mijn voorgaande weken en wennen aan een nieuwe cultuur. Een nieuwe cultuur waarin ik weer mocht douchen met kannetjes opgewarmd water, tevergeefs op zoek naar WC papier en toch maar met een krantenpapiertje, het zachtjes leren dichtdoen van een autodeur zodat deze niet uit elkaar valt, de gezelligheid en drukte van de Cubanen die elkaar opzoeken, het eten van rijst en bonen, manicure bij meiden thuis voor 1 CUC, op zoek naar dansschoenen in (illegale) winkeltjes bij mensen in huis, mij verwonderen over het grote hergebruik (Cubanen weten van alles iets nuttigs te maken), bijna geen Coco Cola maar hele zoete TuKola en de dure winkelprijzen. Het is ongelofelijk dat een land in handen is van één persoon die alles bepaald. Het is moeilijk te begrijpen hoe het werkt. Ik probeer het te begrijpen, maar het is zo raar, dat het eigenlijk niet te begrijpen valt.
Na het geweldige concert van Leonis Torres op vrijdagavond (in de openlucht dansen op het plein van oud-Havana), zijn we op zaterdagmiddag met vrienden naar de Malecon gaan. De Malecon is een 7km lange boulevard, dat langs de buitenkant van Havana. De Cubanen komen hier samen om te hangen en te drinken. Vaak kunnen ze niet uit, maar op de deze manier kunnen ze dan toch wat leuks doen en samen zijn. We hebben de zonsondergang bekeken, rum gedronken en gekletst. Ze houden van Cuba, maar het leven wordt hen zo moeilijk gemaakt, dat ze weg willen (als mogelijk). Een van de meiden liet mij eerder een foto zien van haar bruiloft, waar ze op stond samen met haar vriendinnen. Alleen zij en een andere vriendin wonen nog in Cuba, de rest is allemaal geëmigreerd. Veelal door op een illegale manier Mexico binnen te komen en dan de grens over te steken naar Amerika. Daar is een speciale wet die een bepaald visum aan Cubanen verstrekt..
Het was een mooie avond. Thuisgekomen gingen we nog een drankje (rum, alleen maar rum) op het dakterras doen en vanzelf kwamen er weer meerdere mensen bij. De deur staat overal open. We hebben een soort van pictionary gespeeld. Omdat het spel niet in Cuba te vinden is (zoals heel veel), heeft één van de meiden het zelf helemaal nagemaakt. Vooral door het kijken naar de mensen heb ik genoten. Cubanen zijn heel temperamentvol en discussiëren over alles. Uren ging voorbij en echt ver zijn we niet gekomen haha.
Zondag heb ik samen met Luis en Yarlo het strand van Havana bezocht. En zo een mooie blauwe zee heb ik nog niet eerder gezien. Wat is dat mooi! Dit was voor mij al een hele beleving, terwijl ik de mooiste stranden nog moet gaan zien. Het was een ontzettend leuke dag (ik werd ook goed beschermd door de politie; het was voor hen verdacht mij met twee mannen te zien, waardoor papieren moesten worden gezien en een ondervraging werden gedaan) en deze hebben we afgesloten in de disco club ‘Sauce’. Dat is de leukste dansplek waar ik ben geweest. Het is buiten, je betaald daar in Cubaanse pesos, jong en oud komt er naar toe en het is van 17.00 uur tot 23.00 uur. Twee oudere mannen zijn DJ en zitten op een stoeltje op een podium. Een van de DJ’s is een zeer gewaarde acteur in Cuba. En zelfs hij moet dus nog wat bijklussen om wat extra’s te verdienen. Maar hij doet het geweldig. Van Salsa tot rock&Roll wordt er gedraaid. En de Cubanen hebben een eigen dansje. Dat heb ik ook geleerd en heb zo lekker mee kunnen dansen. Het heeft het idee van wat ze in Amerika doen (weet even niet meer hoe het heet), maar dan met leukere bewegingen :)
De volgende dagen nog meegeleefd in het Cubaanse leven en op woensdag de wat meer toeristische kant van het eiland beleefd. We zijn naar Trinidad gegaan. Dit is de op twee na oudste stad van het land en na Havana de meest bezochte stad. Het is dan ook een juweeltje. De huisjes zijn pastelkleurig en de straten zijn van kleine keien. Een goede manier van reizen binnen Cuba is het delen van een taxi. Samen met een wat ouder stel hebben we de 4 uur durende rit gemaakt. Het was een mooie rit naar Trinidad. De wegen zijn bijna leeg. Je ziet af en toe een auto, maar vaak ook paard en wagen en arbeiders op een fiets. Deze heeft Fidel een tijd geleden uit China laten overkomen, omdat er geen geld was voor andere vervoermiddelen.
We hebben in een Casa particlar geslapen. Dat is bij mensen thuis, die een gedeelte van de woning hebben omgebouwd tot B&B. Het was erg mooi en we hebben daar elke dag ontbeten en gedineerd. Beter eten kan je in een restaurant niet krijgen. We zijn uiteindelijk drie dagen in Trinidad gebleven. We hebben met een paard de omgeving van de vallei bezocht waarin Trinidad zich bevindt, samen met Hillar uit Letland. Het was een hele aardige man, waarmee we interessante gesprekken hebben gehad. Hij was ook zeer onder de indruk van Cuba. Hij vond de Cubanen zo gelukkig eruitzien en dacht er zo kunnen te wonen. Toen besefte ik wel dat ik Cuba van een hele andere kant beleef en het niet is zoals het lijkt vanuit een toeristische kant. Op het einde kwamen we bij een waterval. Dat was een hele mooie plek, met een tropisch barretje waar werd gezongen en gespeeld op de gitaar. Je kon daar ook van een rots afspringen. Ik dacht dat wel te kunnen, maar toen ik eenmaal boven stond was het erg hoog. Ik heb zo lang staan twijfelen, dat op een gegeven moment alle mensen ging klappen en meetellen. Toen moest ik wel springen :)
Elke avond hebben we gedanst bij de Casa de la Musica. Buiten is er een terras, waar elke avond andere muziekgroepen optreden. Ik heb me verwonderd over de jonge Cubaanse mannen aan de zijde van een veel oudere buitenlandse vrouw. Je weet dan wel genoeg.
In de buurt van Trinidad ligt ook een strand waar ik voor het eerst heb gedoken. Ik heb altijd gedacht dat ik dat niet zou durven. Maar ik was zo nieuwsgierig naar het leven onder water, dat ik het toch heb gedaan. Het ging niet helemaal vanzelf. Na een kleine uitleg langs de kant, mochten we het water in, met gasfles en al. Het lukte mij niet goed om te ademen en op de een of andere manier kon ik ook niet zwemmen met die grote flappen aan mij voeten. Volgens Luis zag het eruit alsof ik aan het fietsen was. De eerste minuten leek ik wel een verdwaald mensje (de instructeur heeft een video gemaakt), maar daarna ging het steeds beter en zijn tot 5 meter diepte gegaan. En de onderwater wereld is heel mooi. We hebben vooral veel koraal gezien. Niet zoveel vissen. Ik heb zin om het vaker te zien en dan nog dieper te gaan om nog veel meer moois te zien!
Op zaterdag zijn we weer teruggereden naar Havana. We wilden eigenlijk ook nog naar één van de eilandjes gaan van Cuba. Maar een wet van Fidel maakte dat niet mogelijk, omdat Cubanen (geboren in Cuba) niet op een boot mogen. Er is dan namelijk kans dat ze wegvaren.
Er zijn wel een aantal eilandjes waar je met de auto kan komen, maar dat lag niet helemaal op de route.
Na de luxe in de casa particular, was het weer even wennen om weer ‘thuis’ te zijn in Havana. En dan was er ook nog eens 2 dagen geen water aangeleverd. Om de 2 dagen kunnen de tanks worden gevuld. En al twee keer was er geen water gekomen. Dat was dus heel zuinig met het water omgaan wat er nog in de tanks zat.
De middag dat we thuiskwamen, heb ik kennisgemaakt met Santeria. In Peru heb ik kennisgemaakt met de sjamaan (Xiomara, ik heb San Pedro geprobeerd i.p.v. ayawaska :)), en ook hier wilde ik meer leren over het geloof.
Fidel heeft jarenlang elke vorm van religieuze aanbidding ontmoedigd, maar Santeria is een belangrijk geloof voor de Cubanen. Zij raadplegen daarbij hun Orishas (goden), die verbonden zijn met mythen en verhalen. Ik ben langsgegaan bij een man die dit veel beoefend. En door middel van het gooien van een ketting, bepaalde uitspraken en stenen, kon hij mij dingen vertellen. Persoonlijke dingen die hij niet heeft kunnen weten. Het was dus een mooie ervaring en aan het einde van mijn reis ben ik nog een keer teruggegaan voor een ‘Limpieza’. Dat is een ritueel waarbij je wordt bevrijdt van slechte energieën.
‘S avonds heb ik de film ‘Conducta’ gekeken. Dit is een Cubaanse film die onlangs in Cuba is uitgekomen en die veel indruk heeft gemaakt op de mensen. Het is een verhaal over het dagelijkse leven. Erg mooi en indrukwekkend.
Zondag ben ik Havana in gegaan en heb ik geprobeerd om zo goed mogelijk het straatbeeld vast te leggen. Er zijn veel stukken van Havana die verwaarloosd zijn. Er is geen geld om het te verbouwen. Het toeristische gedeelte ziet er daarentegen wel heel mooi uit. Het was een mooie tocht en pas tegen de avond kwam ik thuis. De avonden zijn donker, want er is maar weinig straatverlichting. De dag heb ik mooi afgesloten met een vallende ster. Zowel de zonsondergang als het zien van een vallende ster, heb ik niet eerder zo mooi gezien als hier.

De volgende dag zijn we met het volgende deel van de toeristische tour begonnen. Varadero was de bestemming. Ik wilde liever niet Varadero gaan. Volgens velen is het daar heel toeristisch. Maar het gekke is, dat alle Cubanen waarmee ik heb gesproken, mij hebben gezegd naar Varadero te gaan. Daar zijn volgens hen de mooiste stranden van Cuba en het is niet zo toeristisch als wordt gezegd. Er zijn veel all-inclusive hotels, maar Varadero is ook gewoon een dorp waar mensen wonen. En zo hebben we weer een taxi gedeeld die ons naar de plaats van bestemming heeft gebracht. Een tante van Luis woont in Varadero en zij heeft voor ons een casa particular geregeld. Het klopt dat er veel hotels zijn, maar onze casa zat in het dorp, naast een woning waar heel de dag keiharde reggeaton werd gedraaid. Ach, ik ben in Cuba.
Het huis zat om het hoek van het strand. En het stukje lopen naar het strand heb ik opgenomen. Het uitzicht is namelijk ongelooflijk mooi. Witte stranden (niet meer zo wit als voorheen dankzij de orkanen die het zand hebben verschoven), maar vooral de helderblauwe en rustige zee. Zo mooi als in mijn dromen. De drie dagen in Varadero waren heerlijk. Van het strand genoten en schelpjes gezocht.
Varadero is een menging van toerisme, maar ook gewoon het Cubaanse leven. De eerste avond zijn we naar een Rock café geweest, waar een bekende van Luis optrad. Daar waande we ons even in het toerisme, tussen de dronken springende Engelsen. En overal wilde ze ons meer laten betalen, omdat ik Yuma (toerist) ben. Maar bij elk huis waar ik naar binnen keek stond het baseball op.
Elke avond hebben we bij een pizzaria gegeten, daar verlangde we zo naar. Pasta met een echte Coca cola voor mij. Terwijl ik dacht dat ik dat elke dag wel rijst met bonen zou kunnen eten.
Woensdagavond zijn we weer teruggekomen, om de volgende dag met een gehuurde auto door te reizen naar Vinales, samen met wat vrienden. Vinales ligt in een groene vallei, waar bananen, tabak en ananas wordt geteeld. Daarnaast staat het bekend om stompe bergen die steil oprijzen boven de akkers. Het was een mooie toch ernaar toen. In de auto muziek van Buena vista social club geluisterd en genoten van de mooie omgeving. We hebben een tussenstop gemaakt bij Las Terrazas, waar we hebben gezwommen in een mooie berpoel.
Op het einde van de route kwamen we terecht in Vinales. De omgeving is prachtig, en daar hebben we nog twee grotten bezocht en een beschildering op één van de bergwanden. We hebben ook nog stress moment gehad, toen we erachter kwamen dat de autosleutel nog in de auto zat. Waar wij misschien de wegenwacht bellen, wordt er daar met hulp van iedereen die in de buurt was, de deur opengekrikt met iets uit het bos om uiteindelijk met een stok het knopje van het raam in te kunnen drukken. En zo konden we weer terug naar Havana.
En toen gingen de laatste dagen alweer in. Ik had voor mijn gevoel genoeg gereisd en gezien en had zin om de laatste dagen in Havana te zijn, met de lieve mensen die ik heb leren kennen. Elke keer als we weer terugkwamen in Havana en we over de Malecon reden, kreeg ik een kriebel in mijn buik. Het is een bijzonder plek.
We hebben nog een aantal plekken in Havana bezocht, waaronder de enorme begraafplaats, rondgeslenterd, gedanst, met vrienden naar een park geweest in de stad, Santeria gedaan (ik wist niet dat daarvoor een kip werd geslacht voor mijn ogen) en de laatste dag nog naar het strand geweest. Samen met Ramon. Ramon is al een oudere man, die ik in Madrid heb leren kennen. Hij is acteer leraar geweest van Luis. Een bijzondere man, waar je veel van kan leren. En wat was het weer een leuke dag. Deze dag was het ook de verjaardag van de oma van Luis. We hebben voor haar een hele grote chocolade taart geregeld en in de avond hebben we haar meegenomen uit eten, samen met andere mensen die ik er graag bij wilden hebben. Een beter cadeau kan je haar niet geven. Iedereen wilde champignons eten, want op de een of andere manier komen die het land niet binnen. Het was voor mij ook de laatste avond, dus een mooi afscheid is het geweest.
Dinsdagavond zou ik vertrekken. Ik heb overdag voor de laatste keer nog mijn nagels laten zien (als een echte Cubaanse. Ze zijn nog nooit zo mooi geweest) en nog wat laatste dingetjes gekocht. Overal zag ik bij de auto’s een bloemetje achter de voorruit staan, die wilde ik ook graag als aandenken. Toen we eindelijk de winkel hadden gevonden waar je die kon kopen, was er weer een nieuwe wet die de import daarvan had verboden. Alles loopt via Fidel. Helaas. Ik heb nog een heerlijk afscheidsmaal gekregen en om 7 uur zijn we naar het vliegtuig gereden. Daar mocht Luis als Cubaan eigenlijk niet het vliegveld op (iets nieuws en waarom precies weten ze niet), maar door de bewaker wat geld te geven, kon hij toch mee. Zo werkt het :)
Het was moeilijk om weg te gaan. Cuba heeft veel indruk op mij achtergelaten. Ik heb veel geleerd over de revolutie en de manier waarop de mensen leven. Zo was oma nog heel blij dat er weer aardappelen waren, maandenlang waren die onvindbaar. Het is moeilijk te begrijpen hoe één man de samenleving zo klein houdt. Hij heeft ook goede dingen gedaan, zoals het analfabetisme verwijderd en het zorgstelsel verbeterd (alhoewel alle dokters tegenwoordig worden uitgezonderd), maar de meeste mensen verlangen toch terug naar de tijd voor de revolutie. En toch maken ze er wel het beste van. De Cubanen leven met elkaar. Ik ga de geur, de auto’s, de mensen, de muziek, de dans en de manier van leven missen. Het is bijzonder.

Het vertrek uit Cuba betekende ook het einde van mijn reis. Ik heb nog een tussenstop in Madrid gehad. Daar heb ik de uurtjes tussen mijn vluchten samen met Alonso, mijn beste vriend uit Madrid, doorgebracht in de stad. Zowel het begin als het einde van mijn reis heb ik in Madrid doorgebracht, mooier had het niet kunnen zijn.

Gisteravond ben ik geland in Rotterdam. Daar stonden Mam, Pap, Jo & Ties op mij te wachten. Met dubbele gevoelens ben ik weer veilig thuisgekomen. Het is wel moeilijk dat mijn reis is afgelopen, maar ook fijn om weer thuis te zijn, dichtbij mijn lieve familie. En wat hebben ze mijn huisje goed verzorgd. Zelfs met een bosje bloemen en de paaseitjes. Het is natuurlijk alweer maart! Het voelt voor mij alsof de tijd heeft stilgestaan. Ik heb ook de televisie nog niet aangezet. Ik was even vergeten dat die er was haha. Het is heel erg wennen, ook gek om weer de euro vast te houden, na zoveel ander geld :)
Ik besef wel steeds meer hoe bijzonder de reis is geweest en kijk er met heel veel gevoel naar terug. En ga er nog heel lang van nagenieten. Ik heb veel moois mee naar huis genomen, wat mij terug neemt naar de tijd daar.
Morgen ga ik weer werken. Sangeeta & Arthur, ik hoop dat ik bruin genoeg ben om binnen te komen :)

Ik hoop dat ik jullie een beetje mee heb kunnen nemen in mijn belevenissen en tot een volgende reis!

Veel liefs